ناشزه کیست؟ ارتباط نشوز و نفقه و تمکین

ناشزه کیست
وب سایت حقوقی یاروکیل به معرفی و بررسی تخصصی ناشزه کیست پرداخته تا بهترین نحو شما را از حق و حقوقتان آگاه سازد.

مقدمه

وقتی عقد ازدواج از لحاظ شرعی و قانونی به طور صحیح صورت می‌گیرد، به دنبال خود حق و تکلیفی را برای زن و شوهر به وجود می آورد و یکی از آثار و نتایج عقد نکاح از لحاظ قانونی برقراری رابطه زوجیت بین زن و مرد است.

مقصود از این رابطه شامل همه روابط مالی و غیرمالی زن و مرد می‌شود. این موضوع قابل ذکر است که اثبات و پایداری و دوام زندگی مشترک وابسته به قانون نبوده بلکه به اخلاق و حسن معاشرت دو طرف نیازمند می باشد. از جمله جنبه‌های اخلاقی خانواده تمکین است.

مساعدت زن و شوهر در دوام خانواده
خانواده متشکل از زن و شوهری است که بر اثر رابطه حقوقی ازدواج پایه های آن را بنا نهادند. زن و شوهر مکلف و در تحکیم پایه های آن تلاش می کنند. از جمله پایه های خانواده عشق و علاقه زن و شوهر به هم می باشد که دوام آن را تضمین می‌کند و سبب پرهیزگاری و متانت هر یک از زن و شوهر می گردد.

تمکین عام و خاص
تمکین دو مفهوم عام و خاص دارد. تمکین به مفهوم خاص یعنی زن رابطه دخول و نزدیکی با مرد را به شکل معمول قبول کند و جز در صورتی که مانع قابل توجیه داشته باشد از برقراری رابطه نزدیکی با شوهر خودداری ورزد. البته این تکلیف خاص زن نمی باشد. مردم نیز مکلف است در حد معمولی رابطه نزدیکی با زن برقرار کند. و الا بر خلاف تکالیف حسن معاشرت عمل نموده است . پس تکلیف برقرار نمودن رابطه جنسی و نزدیکی از وظایف مشترک در زندگی زناشویی به شمار می رود.

تمکین به مفهوم عام یعنی زن وظایف خویش را در مقابل شوهر به نحو احسنت انجام داده و در حد متعارف و معمول و عادت اطاعت نمایند و مدیریت و ریاست مرد را بر خانواده قبول کند. بنابراین چنان چه مرد انتظارات غیر معمول و غیر مشروع از زن داشته باشد، زن تکلیفی به اطاعت از او نخواهد داشت. بر فرض مثال چنان چه مردی زن را از خواندن نماز باز دارد یا از زن خود درخواست کند که هر چه دارایی دارد را به مرد منتقل کند، زن می تواند از انجام و اطاعت این دستورات خودداری کند. مرد قادر است رفت و آمد و امور دیگر او را تحت نظارت قرار دهد. اما این نظارت نباید غیر عادی باشد. اگر مرد برخلاف حدود عادی از رفت و آمد زن و دیدار از اقوام و دوستان او خودداری کند، رفتار او دیگر حسن معاشرت نخواهد بود و سوء معاشرت تلقی می شود.

اختلاف بین زن و مرد و اولویت
مدیریت و ریاست یک خانواده بر عهده مرد است و زن مکلف به تمکین از او می باشد و اگر در حوزه خانواده و معاشرت ها و تکالیف زن و تربیت فرزندان بین زن و شوهر اختلاف نظر به وجود بیاید، زن باید از مرد اطاعت کند. جز این که دلیل موجه قانونی برای اطاعت نکردن از شوهر جاری باشد.

مفهوم نشوز
عدم تمکین در حوزه حقوقی نشوز است و زنی که از شوهر خود تبعیت نمی کند، ناشزه خواهد بود. در لغت کلمه نشوز به مفهوم ارتفاع و بلند شدن و در حوزه حقوقی به معنای عدم اطاعت یکی از زن و شوهر می باشد. اگر زن و شوهر وظیفه خود را به شکل درست انجام ندهند آن را شقاق می گویند.

ضمانت اجرای عدم تمکین
اگر زن اطاعت از مرد را به عمل نیاورد و ناشزه تلقی شود، مرد قادر است به دادگاه رجوع کرده و به منظور الزام زن مبنی بر تمکین درخواست دهد. رای دادگاه به تمکین بلااشکال است. اما الزام فیزیکی زن به منظور تمکین به جهت اجرای رای دادگاه در تضاد با شخصیت زن و حقوق راجع به او محسوب می‌شود و بلا اثر و بی فایده می باشد. زنی که تمکین نمی کند قادر نیست از شوهر درخواست نفقه کند.

بر اساس ماده 1108 اگر زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت خودداری کند، استحقاق نفقه را ندارد. پس اگر زوجه عذر و دلیل موجهی راجع به عدم اطاعت از شوهر نداشته باشد و نافرمانی پیشه کند، حق او راجع به نفقه از بین خواهد رفت. مثلاً چنان چه زنی به دلیل خطری که از طرف شوهر او را تهدید می کند، از ماندن در خانه شوهر جلوگیری کند یا به سبب مریضی مقاربتی شوهر از برقراری رابطه نزدیکی با مرد خودداری به عمل آورد، این خودداری از آن جایی که دلیل موجهی دارد، سبب سقوط نفقه زن نخواهد بود.

نشوز شوهر یا عدم انجام تکالیف زناشویی از سوی مردم هم ضمانت اجرای حقوقی دارد و زن قادر است با رجوع به دادگاه الزام شوهر به انجام تکالیفش را تقاضا کند. مضاف بر آن نشوز شوهر سوء معاشرت تلقی می شود. چنان چه از مصداق های عسر و حرج محسوب ‌شود زن این امکان را دارد که از دادگاه تقاضای طلاق بنماید.

ناشزه در قانون
زن ‌ناشزه زنی خواهد بود که حقوقی که از ازدواج حاصل می‌شود را در مقابل شوهر انجام ندهد. در برابر کلمه ناشزه واژه مطیع یعنی فرمانبر استفاده می شود. https://yarvakil.com/%d9%86%d8%a7%d8%b4%d8%b2%d9%87-%da%a9%db%8c%