بیجار _ بیجار گروس _ بیجار آذربایجان _ زبان ترکی مردم بیجار

بیجار تورک
بیجار در طول تاریخ همواره بخشی از آذربایجان محسوب می شده است
از تبریز کوچک (بیجار) تا تبریز بزرگ
(بیجار گروس)  
بیجار در غرب ایران واقع شده و از نظر اداری تابع استان به اصطلاح کوردستان است.این شهرستان دارای 7730 کیلومتر مربع مساحت بوده و از شمال شرقی به استان زنجان، از شمال غربی به شهرستان تکاب (در آذربایجان غربی)، از جنوب به شهرستان قروه، از جنوب شرقی به قسمت کوچکی از استان همدان و از غرب به سنندج و دیواندره محدود است.بیجار منطقه ای است در امتداد سلسله جبال غربی ایران و یک سوم اراضی آن کوهستانی است. جنس خاک آن از سنگهای رسوبی مخصوصاْ ترکیبات رسی و آهکی و متعلق به دگرگونیهای دوران سوم است.  
ارتفاع متوسط این شهرستان از سطح آبهای آزاد 1940 متر و 770 متر از تهران بلندتر است.  
این شهر بعد از شهرکرد بلندترین شهر ایران بوده و در طول 47 درجه و 36 دقیقه شرقی گرینویچ و عرض شمالی 35 درج و52 دقیقه استوا قرار دارد.قدمت تاریخی این منطقه به 7000 سال قبل برمیگردد و آثار بدست آمده از تپه های باستانی آن قابل مقایسه با آثار بدست آمده از تپه « یانیق تپه» میباشد.قلعه «قمچیقای» با قدمتی 6 هزار ساله در فاصله 45 کیلومتری شمال بیجار و در نزدیکی شهر « یاستی کند» قرار دارد.در قرن پانزدهم، بیجار روستایی بیش نبود و گفته می شود که به « شاه اسماعیل» نخستین پادشاه دودمان صفویه تعلق داشت.
در حدود یک قرن قبل ساکنان آن تا اندازه ای متمکن شدند که توانستند مالک زمین و خانه های خود شوند.این تمکن در ایران علامت آزادی به شمار می رود.بیجار به یک شهر تبدیل شد ولی موقع جغرافیایی آن طوری نبود که به صورت مرکز بازرگانی در آید.بلکه تنها بازاری شد برای فروش فرآورده های کشاورزی و اهمیت چندانی پیدا نکرد.  
در سال 1296 ه.ق با قحطی بزرگی که در تبریز و آذربایجان به وقوع پیوست، در این هنگام بدستور « امیر نظام گروسی» حاکم وقت بیجار، دهها خروار گندم از گروس به تبریز منتقل گردید و مردم تبریز را از قحطی و مرگ رهانید به همین علت از این تاریخ به بعد « بیجار گروس» را حتی « تبریز کوچک» نیز نامیده اند.مردم بیجار گروس در جریان انقلاب مشروطه بر خلاف شهرهای همسایه غربی با 300 سوار به یاری و کمک « ستارخان» و دیگر دلیران مشروطه آذربایجان شتافتند.بیجار گروس در 1325 شمسی همزمان با شکست «فرقه دموکرات آذربایجان» و تشدید فشارهای حکومت پهلوی به مردم آذربایجان و شدت یافتن اعمال استعماری بر علیه آذربایجان، از استان چهارم « آذربایجان غربی» منفک گردیده و به استان همدان واگذار گردید و نهایتا" در 1337 با تشکیل استان جعلی کوردستان، بیجار گروس به این استان ضمیمه شد و این در حالیست که با بررسی تاریخی مشخص میگردد که این منطقه همواره جزو ایالت و منطقه آذربایجان بوده و همیشه از ناحیه غرب مورد حمله و غارتگری و چپاول قرار میگرفته است.
بیجار گروس هم اینک وسیعترین و پرآب ترین منطقه استان جعلی کردستان میباشد و به انبار غله ایران نیز مشهور است.در این منطقه چهار رود پرآب به نامهای «قزل اوزن»، « قمچی چای»، « اوزون دره»، «تلوار» وجود دارد.اکثر مردم این شهرستان مسلمان و 90% شیعه و 10% سنی هستند. 
در سابق تعدادی یهودی در این شهر ساکن بودند که همگی مهاجرت کرده اند.صنایع دستی این منطقه را قالی، قالیچه، گلیم، جاجیم، سجاده، نمد، توری، دستکش، جوراب و ... تشکیل می دهند و فرش های این منطقه از شهرت جهانی برخوردار بوده و به خارج صادر میشوند.در نخستین سال های بین دو جنگ جهانی به ندرت قالی در این ناحیه بافته می شد.سپس در اواسط قرن بیستم این صنعت به تدریج احیاء شد تا در سال 1938 که در حدود 1000 دستگاه بافندگی در این ناحیه مشغول کار بود و فراورده سالانه آن به هزار تخته می رسید. در قرن گذشته، روسا و خوانین مشرق کردستان، کرد نبودند بلکه ترک بودند، به طوری که عده ای از آنها تا امروز نیز ترک هستند.اغلب قبایل ترک به عکس اکثر قبایل ایرانی قالی های خود را مثل قالیهای بیجار دو پوده می بافند.
مهمترین آثار تاریخی بیجار نیز عبارتند از قلعه بزرگ قم چقا، پل تاریخی صلوات آباد، بنای سنگی اوچ گنبد، مسجد تاریخی خسروآباد، تیمچه حاج شهباز خان ، تیمچه امیر تومان متعلق به دوره صفویه، زیارتگاه حمزه عرب، پنجه علی، آثار سد خاکی جعفر آباد، تپه نجف آباد، مقبره آ یت الله فاضل گروسی و قلعه های تاریخی بسیار و مقابر و امامزاده هایی چون سید مسیب سید شکر، مقبره صاحبه، گنبد پیر صالح، مقبره سید خضر از جمله اماکن و آثار تاریخی موجود در شهرستان بیجار هستند و جمعا" حدود 60 اثر باستانی و تاریخی در آن شناسایی شده اند.از مساجد بیجار می توان مساجد قا ئم، جامع بازار، امیرالمومنین، سیدالشهداء، امام رضا، فاطمیه، ابوالفضل، موسی ابن جعفر، حضرت محمد ص، امام حسن، وحسینیه شهر را نام برد.
جمعیت نیمه شرقی استان جعلی کوردستان « منطقه گروس» شیعه مذهب بوده و اکثراً ترک زبان میباشند.ترک زبانان منطقه گروس در 8 نقطه شهری و 400 روستا در شهرستانهای «بیجار گروس» و « قروه گروس» ساکن هستنددر حال حاضر آمار دقیقی از ترکهای منطقه گروس وجود ندارد؛ اما در همه دوره ها مردم منطقه ی گروس نماینده « تورک» و یا تورک تبار روانه مجلس نموده اند.با وجود قابلیتهای بسیار بالای منطقه، متأسفانه بیجار نسبت به شهرهای غربی استان به اصطلاح کوردستان محرومیت و عقب ماندگی بیشتری را داراست و طرحهای عمرانی این منطقه با سرعت لاک پشتی در حال اجراء میباشند؟!
بعد از تشکیل استان جعلی کردستان که کوه « چنگ الماس» حدّ و مرز آذربایجان و کوردستان تعیین شد، شاعر ترک زبان بیجار ترانه ایی میسراید که اکنون نیز زنان منطقه هنگام تنهایی و هنگام قالی بافی این ترانه را زمزمه میکنند:

چنگ الماسین یئلی اسدی
آجىسی دوغرادی کسدی
حاجامات آلمایین بسدی
قان آپاردی حالدان منی
ایراق سالدی ائلدن منی